Theo Sở Xây dựng, suất tái định cư chưa phải là dạng tài sản bình thường nên mua bán phải có điều kiện.
Thời gian qua có nhiều luồng ý kiến khác nhau về việc cho hay cấm mua bán suất tái định cư. Giữa tháng 12-2009, Sở Xây dựng đã có tờ trình gửi Sở Tư pháp TP để thẩm định lại (lần thứ ba) dự thảo quy định về trình tự, thủ tục chuyển nhượng suất tái định cư.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Hoàng Nhân, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP, cho biết sau khi gửi Sở Tư pháp dự thảo quy định về trình tự, thủ tục, các điều kiện chuyển nhượng suất tái định cư theo chỉ đạo của UBND TP (tháng 7-2009) để lấy ý kiến, Sở Xây dựng đã nhận được nhiều góp ý, phân tích. Trong tờ trình lần này, Sở Xây dựng tập hợp lại và nêu rõ là đã có các nhóm ý kiến như thế nào, quan điểm của Sở ra sao...
* Có nhiều ý kiến cho rằng các điều kiện chuyển nhượng do Sở Xây dựng đưa ra quá khắt khe, thậm chí còn phạm luật. Vậy lần này Sở có sửa đổi lại cho phù hợp hay không?
Có ý kiến phân tích điều kiện ràng buộc phải có hộ khẩu TP mới được mua suất tái định cư là vi phạm Luật Cư trú. Hoặc bên mua chưa có căn nhà nào mới được mua, bên bán phải có nhà mới được bán là vi phạm luật dân sự...
Nhưng tôi cho rằng điều đó chỉ đúng đối với tài sản bình thường. Nhà ở tư nhân của tôi, có giấy chứng nhận hẳn hoi mà anh bắt tôi phải bán cho người này, không được bán cho người kia thì đó mới là vi phạm, hạn chế quyền công dân. Còn suất tái định cư chưa là gì cả, người có suất tái định cư thậm chí còn chưa trả hết tiền. Căn nhà đó vẫn thuộc sở hữu nhà nước thì không thể so sánh với tài sản bình thường khác được.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng nếu cho mua bán suất tái định cư mà còn ràng buộc điều kiện thì cũng như không.
Nếu không cần điều kiện, trình tự, thủ tục mà để suất tái định cư được giao dịch tự do như nhà đất tư nhân thì đâu cần phải ban hành chỉ thị, quyết định điều chỉnh làm gì nữa. Chính vì suất tái định cư không phải là tài sản đủ điều kiện để được giao dịch hợp pháp nên chúng ta mới phải bàn bạc điều kiện để nó được thông.
Cũng có ý kiến cho rằng lỗi là do nhà nước hoặc các chủ đầu tư không bố trí kịp thời nhà tái định cư có chủ quyền cho hộ bị thu hồi đất mà chỉ trao cho họ suất tái định cư rồi bảo chờ. Chứ còn nếu đã được nhận nhà có giấy tờ hẳn hoi thì người dân đâu vi phạm...
Đó lại là một vế khác và đừng kéo hai việc này vào nhau. Đúng là phải có nhà tái định cư có giấy chủ quyền để trao cho hộ dân nhưng điều này quá khó khả thi với tình hình hiện nay. Còn một lý do nữa dẫn đến việc mua bán suất tái định cư là sự chênh lệch giá cả (thường rẻ hơn) so với giá thị trường.
Nhưng với cơ chế, chính sách điều chỉnh về giá mua nhà tái định cư hiện nay, tôi nghĩ việc mua bán suất tái định cư sẽ không còn rầm rộ như trước nữa.
* Với những trường hợp đã mua bán suất tái định cư trước đây mà không đủ điều kiện thì giải quyết ra sao, thưa ông?
Nhà nước chỉ công nhận và bảo hộ những giao dịch hợp pháp. Với những trường hợp mua bán suất tái định cư trước đây, nếu có tranh chấp thì về nguyên tắc, tòa án là cơ quan giải quyết, các bên phải tuân theo phán quyết của tòa.
Tuy nhiên, đứng về phía quản lý nhà nước thì cũng không thể để họ tự giải quyết mà phải bàn cách “gỡ” trên cơ sở pháp luật. Khi trình dự thảo, Sở Xây dựng đề xuất quan điểm của mình và tiếp tục mời gọi các cơ quan tham gia đóng góp ý kiến với mục đích chung là một văn bản đúng pháp luật và khả thi được ban hành.
Xin cảm ơn ông.
“Hành trình” của ba dự thảo
Tháng 6-2009: Sở Xây dựng trình dự thảo chỉ thị chấn chỉnh việc mua bán, sang nhượng suất tái định cư trên tinh thần cấm sang nhượng. Những trường hợp đã lỡ mua trước đây sẽ được xem xét giải quyết nhưng phải tuân thủ điều kiện hết sức nghiêm ngặt. Dự thảo này đã bị UBND TP bác.
Tháng 7-2009: Sở Xây dựng soạn lại dự thảo quyết định về trình tự, thủ tục mua bán suất tái định cư. Theo đó, suất tái định cư có thể được chuyển nhượng nhưng hai bên mua và bán phải đáp ứng những điều kiện nhất định. Dự thảo được gửi Sở Tư pháp và các quận huyện, ban ngành để lấy ý kiến.
Giữa tháng 12-2009: Sở Xây dựng trình lại lần thứ ba dự thảo quy chế mua bán suất tái định cư.