Cũng tâm trạng tương tự, ông Trần Kim Ngọc - Trưởng ban Quản trị chung cư An Sinh (Từ Liêm) lên tiếng: “Cả nước có hơn 300 chung cư cao tầng với hơn 1 triệu người cư trú nhưng tới nay nhiều địa phương vẫn chưa có cơ chế quản lý. Thực tế, số Ban quản trị tòa nhà được thành lập chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ngay như ở tòa nhà chúng tôi đang ở, Ban quản trị dân bầu ra vẫn chưa được huyện Từ Liêm công nhận...”.

Có nhiều nhà chung cư được đưa vào khai thác từ nhiều năm nay nhưng người dân vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà.

Chính quyền không thể ngoài cuộc

Thừa nhận quản lý sử dụng và vận hành nhà chung cư cao tầng là lĩnh vực rất nhạy cảm và phức tạp, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Quốc Tuấn nêu thực trạng, hình thái nhà chung cư phát triển đa dạng, có nhà chung cư độc lập, có nhà chung cư hỗn hợp gồm văn phòng, siêu thị, nhà ở. Trong đó lại có sở hữu riêng của người mua, sở hữu riêng của chủ đầu tư... thế nhưng cơ sở pháp lý để chứng minh, xác định rõ quyền sở hữu chung, sở hữu riêng và quyền sử dụng chung chưa rõ.

Mặt khác, tại Luật Nhà ở, ban quản trị do các chủ sở hữu bầu, có trách nhiệm và quyền hạn rất lớn như thay mặt dân ký hợp đồng cung cấp dịch vụ, bảo trì; thu và quản lý kinh phí vận hành; được bàn giao và quản lý tài khoản kinh phí bảo trì... Nhưng Ban quản trị lại không có tư cách pháp nhân nên không đủ thẩm quyền giải quyết những vấn đề nảy sinh trong vận hành, vì vậy trên thực tế chưa có chủ đầu tư dự án nào áp dụng quy định này.

Bình luận về sự lúng túng trong việc tìm cơ chế quản lý nhà chung cư, ông Đồng Minh Sơn, Hội Xây dựng Hà Nội cho rằng, hầu hết nhà đầu tư dự báo sai hoặc không quan tâm xây dựng diện tích chung đủ đáp ứng nhu cầu của nhân dân, trong khi cơ quan quản lý địa phương chưa hướng dẫn, giám sát chặt chẽ dẫn đến tình trạng thiếu chỗ để xe, nảy sinh mâu thuẫn, tranh chấp. Phương tiện đi lại, dừng đỗ tùy tiện trên sân chơi, vỉa hè mà không tổ chức nào quản lý.

Ông Đồng Minh Sơn đề nghị thành lập ban quản lý nhà chung cư theo mô hình tương tự như ban quản lý dự án đầu tư, thành phần gồm đại diện chủ đầu tư, chủ sở hữu. Cấp trên trực tiếp là chính quyền địa phương hoặc Sở Xây dựng là đầu mối thống nhất quản lý Nhà nước về khai thác, sử dụng nhà chung cư.

Nhất trí với kiến nghị này, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, ông Đỗ Hoàng Ân cho rằng, cần mạnh dạn chuyển dần sang hình thức tự quản như một số tổ, cụm dân cư.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng, ông Phạm Sỹ Liêm cũng khẳng định, hầu hết các nước tiên tiến trên thế giới đều thành lập ra tổ chức quản lý nhà chung cư, với nguyên tắc tương xứng về trách nhiệm, quyền hạn và lợi ích, phục vụ nhu cầu của chủ sở hữu.

Cùng với đó, phải có sự kiểm tra, giám sát, hướng dẫn của chính quyền đô thị. Đặc biệt, để tránh tranh chấp, khi bán các căn hộ, trong hợp đồng mua bán phải mô tả rõ không gian chung, địa giới đất, quy định sử dụng, tốt nhất nên quy định rõ tầng hầm thuộc sở hữu chung...