Thời gian gần đây báo chí liên tục đưa tin về những vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại các khu chung cư. TS Phạm Sĩ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam - đã đưa ra lời cảnh báo về thực trạng mất an toàn tại nhiều chung cư cao tầng trong thành phố.
 |
| Trẻ em vui chơi ở khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng. Ảnh: TL |
Thưa ông, trước những tai nạn đáng tiếc xảy ra tại các chung cư cao tầng, ông có cho rằng, một trong những nguyên nhân là do một số chủ đầu tư đã phớt lờ các quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn an toàn, đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu?
- Muốn xác định chủ đầu tư có vi phạm các quy định về an toàn xây dựng hay không phải xem xét trong từng trường hợp cụ thể. Trong quá trình xây dựng và cả giai đoạn đi vào vận hành, việc mất an toàn cho người sử dụng do lỗi của chủ đầu tư không phải là hiếm gặp. Thời gian gần đây nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra, do người lớn bất cẩn là một chuyện nhưng cũng cần xem xét nguyên nhân đối với việc thiết kế, thi công các công trìnnh nhà cao tầng có dẫn đến mất an toàn hay không?
Trước tiên, phải xem công tác thiết kế, kiến trúc đã ổn chưa. Tôi lấy ví dụ như việc thiết kế khu vực bancông, lan can có tuân thủ đúng quy chuẩn xây dựng không, nếu vì một lý do nào đó mà bố trí lan can thấp quá, hoặc thưa quá, cũng đều là nguyên nhân dẫn đến tai nạn cho người sử dụng. Thấp quá người lớn có thể ngã, thưa quá trẻ con có thể chui lọt, rơi xuống. Trong trường hợp này thì lỗi thuộc về khâu thiết kế kiến trúc không đạt các yêu cầu của tiêu chuẩn thiết kế, vì tất cả những cái đó đều có quy chuẩn, tiêu chuẩn rõ ràng, không thể làm tùy hứng. Tuy nhiên, nếu thiết kế đã tốt rồi, nhưng trong quá trình thi công, anh chỉnh sửa thiết kế, hoặc thi công ẩu, kém chất lượng khiến lan can không đảm bảo an toàn, gây tai nạn, thì lỗi này dứt khoát bên thi công phải chịu. Các lỗi do thiết kế, thi công thường gặp dẫn đến tai nạn còn xảy ra đối với các công trình được thiết kế có cửa kính, gạch ốp tường.
Tuy nhiên, khi có gió bão đánh vỡ cửa kính, hay rơi cửa sổ rớt xuống đầu người đi đường, hoặc gạch ốp tường bong tróc, rơi xuống gây tai nạn cho người đang lưu thông cũng khá phổ biến. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, tôi đi một số nước thấy nhiều chủ công trình nhà cao tầng đề phòng rủi ro, ngang sàn tầng 1 họ làm một tấm lưới cao khoảng 1-1,5m để nếu chẳng may có gì rơi ra thì rơi vào lưới, chứ không rơi vào người đi đường. Bên cạnh đó, nếu các chủ đầu tư đều tuân thủ nghiêm túc các quy chuẩn xây dựng đã được Bộ Xây dựng ban hành thì khả năng xảy ra các sự cố dẫn đến tai nạn sẽ giảm hẳn.
Trường hợp xác định lỗi thuộc về bên thi công công trình thì người sử dụng bị tai nạn có quyền kiện chủ đầu tư bồi thường thiệt hại cho mình không, thưa ông?
- Điều đó là tất nhiên. Người sử dụng lúc nào cũng có quyền, bởi họ là người trả tiền, họ mua căn hộ và có quyền được sử dụng với chất lượng tốt nhất mà chủ đầu tư cam kết. Bởi vậy, khi xảy ra tai nạn xác định lỗi thuộc về chủ đầu tư do trong quá trình thi công, giám sát nhà thầu đã bất cẩn để chất lượng công trình yếu kém (ở đây chưa bàn đến việc chủ đầu tư chủ ý bớt xén chất lượng, thiết kế, thi công đều không đảm bảo yêu cầu chất lượng an toàn công trình), thì chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người sử dụng. Ở các nước, các chủ công trình đều phải bắt buộc mua bảo hiểm cho công trình. Điều này ngoài ý nghĩa lường trước bất trắc, nếu trong quá trình thi công, đưa vào sử dụng, công trình xảy ra sự cố thì đã có bảo hiểm chi trả, thì bảo hiểm còn là tấm phiếu đảm bảo chất lượng công trình.
Nếu công trình nào bị từ chối bảo hiểm thì có nghĩa công trình đó không người mua nào đặt bút ký hợp đồng bởi không an toàn. Ở ta chưa có thói quen theo đuổi vụ kiện nhà đầu tư. Thường thì chủ đầu tư cam kết bồi thường thiệt hại, trả cho người bị hại ít tiền rồi thì vui vẻ cả. Nhưng ở các nước, luật pháp quy định rõ, nếu xác định lỗi thuộc về bên nào thì bên đó phải bị xử phạt và việc xử phạt này không chỉ có tác dụng răn đe, mà còn là bài học cho các chủ đầu tư khác không tái phạm.
Theo ông, hiện nay, các quy định hiện hành liên quan đến an toàn cho người sử dụng tại các khu chung cư đã đủ chưa, có cần tiếp tục hoàn thiện không?
- Đủ thì không bao giờ là đủ cả, vì thực tế luôn đi trước một bước, ngay cả khoa học công nghệ trong lĩnh vực xây dựng cũng biến động không ngừng. Nhiều văn bản quy định đã lâu không còn phù hợp thì buộc phải chỉnh sửa để theo kịp thực tế, chẳng hạn như hiện nay, các chủ đầu tư đã áp dụng nhiều loại vật liệu xây dựng mới vào các công trình xây dựng, nhưng các loại vật liệu này cũng chưa hề có quy chuẩn, tiêu chuẩn để áp dụng vào công trình. Đặc biệt là áp dụng các quy định liên quan đến an toàn vật liệu xây dựng sử dụng trong các công trình dân dụng, công trình nhà ở, nhà cao tầng như quy định về độ chống cháy, độ bền va đập của vật liệu. Vì vậy, tới đây Bộ Xây dựng cần tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với thực tiễn, giám sát việc thực hiện của các chủ đầu tư để đảm bảo an toàn cho người dân khi sinh sống trong các chung cư và nhà ở nói chung.
Xin cảm ơn ông.