Nhân danh Nhà nước thực hiện quyền quản lý trong lĩnh vực xây dựng, thi công những công trình dân sinh trọng điểm, các cơ quan chức năng đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng từ phía các nhà thầu.
Theo thống kê mới nhất của Thanh tra Sở GTVT Tp.HCM, tính từ tháng 3.2008 đến nay, toàn TP có 422 nhà thầu liên tục trì hoãn, tìm mọi cách né tránh, đối phó để không thực hiện hoặc dây dưa kéo dài việc thi hành 2.500 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt phải nộp lên đến 8,5 tỉ đồng. Điều này đồng nghĩa với việc các nhà thầu này đang chiếm dụng tiền tỉ đáng lý phải nằm trong ngân sách nhà nước để phục vụ các công trình công cộng khác.
Mỗi nhà thầu nợ hàng trăm biên bản
Đáng lo ngại là những nhà thầu lớn, thi công các dự án trọng điểm của TP lại là đối tượng vi phạm nhiều nhất và cũng chây ỳ nộp phạt nhất.
Chỉ có sự ràng buộc hợp đồng chặt chẽ và sự giám sát gắt gao của chủ đầu tư mới đủ sức ngăn chặn từ gốc các vi phạm của nhà thầu. Chứ để nhà thầu vi phạm ồ ạt rồi phó mặc cho thanh tra giao thông xử phạt như hiện nay vẫn chỉ là biện pháp chữa cháy, mà những thiệt hại về ùn tắc, tai nạn giao thông, thiệt hại về sinh mạng, của cải… cũng đã xảy ra trên thực tế.
Kỹ sư Phan Phùng Sanh - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng Tp.HCM |
Trong đó, nhà thầu Shimizu (Nhật) thi công dự án Cải thiện môi trường nước đứng đầu bảng “phong thần” với 200 biên bản xử phạt, tương đương tổng số tiền hơn 827 triệu đồng. Tổng công ty xây dựng số 1 (thi công nhiều công trình trọng điểm trên địa bàn TP như cầu Thủ Thiêm, vệ sinh môi trường, sửa chữa cầu Văn Thánh 2...) còn nợ 150 biên bản xử phạt với số tiền hơn 523 triệu đồng. Tương tự, hàng loạt nhà thầu lớn khác như TOA (Nhật), Liên danh xây dựng VIC, Obayashi (Nhật), Công ty công trình giao thông công chánh, Công ty CP đầu tư và phát triển xây dựng, Công ty liên doanh HUD, Công ty TNHH Trí Việt Thành, Liên danh Dreco - Cienco 5... đều chưa nộp phạt với số tiền hàng trăm triệu đồng.
Ông Nguyễn Bật Hận - Phó chánh thanh tra Sở GTVT Tp.HCM - cho biết, các nhà thầu này, trong quá trình thi công các công trình thoát nước và giao thông, đã vi phạm hầu như không thiếu một lỗi nào, như: không thực hiện đúng phương án thi công; không thi công cuốn chiếu gây ảnh hưởng an toàn giao thông; để vật tư và máy móc bên ngoài “lô cốt” gây cản trở giao thông; tái lập mặt đường cẩu thả; không khảo sát kỹ trước khi thi công gây hư hỏng các công trình kỹ thuật, làm lún nứt nhà dân; không bố trí người hướng dẫn giao thông bên ngoài “lô cốt”...
Theo ông Hận, thời gian qua thanh tra đã liên tục gửi văn bản đến từng nhà thầu vi phạm để yêu cầu đóng phạt nhưng rất ít đơn vị chấp hành, khiến số tiền xử phạt nợ đọng chồng chất qua các năm.
Chủ đầu tư ở đâu?
Kỹ sư Phan Phùng Sanh - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng Tp.HCM, cho rằng thi công cẩu thả lỗi trước tiên là của nhà thầu nhưng để nhà thầu thi công bê bối, chây ỳ thì trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư. Chủ đầu tư là đơn vị đại diện Nhà nước, đại diện người dân đứng ra lựa chọn nhà thầu, đốc thúc nhà thầu và chịu trách nhiệm về chất lượng, tiến độ công trình. Nếu không siết chặt trách nhiệm của chủ đầu tư kèm theo các biện pháp chế tài tương xứng thì tình trạng này sẽ còn tiếp tục.
Lập danh sách “đen”?
Theo ông Nguyễn Bật Hận, từ trước đến nay việc cấp phép thi công cho nhà thầu khá dễ dãi, có hồ sơ là cấp phép chứ không cần biết nhà thầu đã vi phạm bao nhiêu lần, vi phạm những lỗi nghiêm trọng nào. Do đó, thanh tra giao thông đang soạn thảo quy định chấn chỉnh việc thi công của các nhà thầu, trong đó ràng buộc trách nhiệm giữa nhà thầu với chủ đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước. Cụ thể, đơn vị cấp phép (thuộc Sở GTVT hoặc các quận, huyện) trước khi cấp giấy phép thi công cho nhà thầu phải có ý kiến của thanh tra giao thông xác nhận nhà thầu đã hoàn thành các biên bản xử phạt hành chính. Ngoài ra, Sở GTVT cũng sẽ lập danh sách “đen” gồm các nhà thầu thường xuyên vi phạm để kiến nghị UBND TP cấm tham gia đấu thầu xây dựng các công trình hạ tầng đầu tư bằng ngân sách TP. |