Bộ Xây dựng vừa báo cáo Chính phủ về thị trường bất động sản 8 tháng đầu năm 2010.
Chuyển hướng đầu tư
Theo đó, thị trường bất động sản những tháng qua tiếp tục đà hồi phục của năm 2009. Các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đã bớt khó khăn so với năm 2008. Đặc biệt, tại Hà Nội có thời điểm còn xảy ra những “cơn sốt” ngắn, nhất là với phân khúc thị trường nhà ở giá trung bình, diện tích nhỏ và có tính thanh khoản cao.
Thị trường bất động sản trong thời gian tới vẫn cần "bàn tay" điều tiết của nhà nước
Có được kết quả như vậy, theo Bộ Xây dựng là do thị trường năm 2010 tiếp tục được thụ hưởng kết quả của các chính sách chống suy giảm kinh tế, kích thích tăng trưởng. Đồng thời, cơ cấu hàng hoá của thị trường BĐS đã có sự thay đổi. Các nhà đầu tư đã chuyển hướng đầu tư vào phân khúc thị trường nhà ở có mức giá trung bình (trên dưới 1 tỷ đồng/1 bất động sản), diện tích nhỏ để đáp ứng nhu cầu thật của thị trường, tăng tính thanh khoản của nguồn vốn đầu tư...
Trong 8 tháng qua, tăng trưởng tín dụng trong kinh doanh bất động sản ổn định. Tính đến 31/7/2010 tổng dư nợ cho vay trong lĩnh vực bất động sản đạt 210.770 tỷ đồng, tăng 14,38% so với thời điểm 31/12/2010, tỷ lệ nợ xấu thấp hơn 2%.
Thị trường bất động sản tiếp tục thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài- Bộ Xây dựng nhận định. Tính đến 20/8/2009 vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản đạt 2.358 triệu USD, chiếm 21,8% tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký mới của cả nước, tăng 36,9% so với cùng kỳ năm 2009.
Cũng theo đánh giá của Bộ này, việc thành lập và hoạt động của các sàn giao dịch bất động sản theo Luật Kinh doanh bất động sản trong thời gian vừa qua đã đem lại diện mạo mới cho thị trường bất động sản, tác động vào ý thức người dân để thay đổi dần tập quán giao dịch cũ. Hoạt động của các sàn giao dịch đang từng bước hình thành một sân chơi minh bạch cho các nhà đầu tư bất động sản và đem lại nhiều lợi ích cho người dân khi tiếp cận hàng hóa bất động sản nhất là nhà ở.
Không tạo bong bóng nhưng cũng không thắt chặt
Tuy thị trường bất động sản đã phục hồi nhưng vẫn phát triển thiếu ổn định, không bền vững. Cụ thể, giá cả hàng hóa bất động sản nhất là giá nhà ở vẫn tăng và đứng ở mức cao, diễn biến phức tạp, khó kiểm soát đang là thách thức lớn cho công tác quản lý thị trường, cũng như nỗ lực giải quyết nhà ở cho các đối tượng có thu nhập thấp.
Theo kết quả khảo sát thực tế, giá BĐS nói chung, trong đó giá nhà ở nói riêng tại các đô thị lớn là quá cao so với mặt bằng thu nhập của người dân, mức độ phát triển của nền kinh tế, cũng như vượt quá xa giá trị thực của BĐS.
Theo Bộ Xây dựng, giá nhà đất biến động không đồng đều giữa các địa phương. Nếu thị trường bất động sản ở Tp.HCM và Hà Nội có biến động mạnh thì thị trường bất động sản ở các TP khác không có biến động đáng kể. Ngay cả sự biến động của thị trường bất động sản của Tp.HCM và Hà Nội cũng khác nhau. Như ở khu vực Hà Nội, thời điểm quý II-2010 giá đất nền tăng trung bình 30% so với cuối năm 2009, đặc biệt tại khu vực phía Tây TP (quận Hà Đông, huyện Hoài Đức). Trong khi đó, giá đất nền, căn hộ chung cư tại Tp.HCM hầu như không tăng, giao dịch chậm.
Một điểm yếu nữa được Bộ Xây dựng nhìn nhận là thị trường thiếu hàng hóa có quy mô và giá cả phù hợp với đa số nhu cầu của người dân, đặc biệt thiếu loại hình nhà ở cho thuê (chỉ chiếm 6,5% tổng số nhà ở trong cả nước).
Cùng đó, tiến độ triển khai các dự án bất động sản vẫn chậm mặc dù cơ chế đã được tháo gỡ, làm giảm khả năng cung hàng hóa cho thị trường. Mặc dù cơ chế chính sách đã được tháo gỡ, thủ tục hành chính được đơn giản hóa và công khai cho mọi người dân nhưng tốc độ triển khai các dự án bất động sản vẫn chưa được cải thiện, đặc biệt là khâu đền bù giải phóng mặt bằng do chính sách liên tục thay đổi.
Theo báo cáo của Thành phố Hồ Chí Minh, diện tích nhà ở xây mới năm 2009 chỉ đạt 4,05 triệu m2, thấp hơn nhiều so với bình quân khoảng 6 triệu m2/năm trong năm 2007 và năm 2008. Tại Hà Nội rất ít dự án khu đô thị mới có quy mô lớn được khởi công xây dựng trong năm do phải rà soát lại khi triển khai lập đồ án quy hoạch Hà Nội mở rộng.
Hệ thống thông tin trên thị trường bất động sản còn thiếu và yếu. Thiếu hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về bất động sản phục vụ cho công tác chỉ đạo điều hành để ổn định thị trường. Do đó việc đề xuất các giải pháp trong điều hành thị trường mới dừng lại ở mức xử lý tình huống, chưa phải những giải pháp cơ bản, toàn diện, lâu dài để điều chỉnh thị trường khi có biến động.
Trước mắt thị trường bất động sản vẫn tiếp tục phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng, do vậy, theo Bộ Xây dựng, các chính sách tài chính tiền tệ cần rất linh hoạt để vừa đảm bảo không tạo ra “bong bóng” trên thị trường BĐS, nhưng cũng không thắt chặt đột ngột gây “đổ vỡ” thị trường trên diện rộng.
Về lâu dài, Bộ kiến nghị cần thành lập Quỹ tiết kiệm nhà ở để hỗ trợ cho người lao động có điều kiện mua nhà. Đồng thời nghiên cứu thí điểm thành lập Cơ quan tái tài trợ thế chấp và mô hình Quỹ đầu tư tín thác bất động sản để tạo thêm nguồn cung cấp vốn ngoài các tổ chức tín dụng cho thị trường bất động sản.